علّتهای حواسپرتی دانشآموزان و راههای افزایش دقّت
حواسپرتی دانشآموزان، سه منشاء دارد:
1- حواسپرتی درونی و ذهنی؛ مانند:
☻ مشغلهی ذهنی دانشآموز؛ شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم و غصّه
☻ اضطراب و نگرانی دانشآموز
☻ گرسنگی و تشنگی
☻ ترس، خشم و شادی
☻ بیماریهای گوناگون
☻ بیعلاقگی به موضوع درسی
☻ فشارهای روانی
☻ ناراحتیهای جسمی و روحی مادر در قبل، هنگام و بعد از زایمان (که تأثیر مستقیمی بر دقّت فرزند دارد.)
2-بی دقتی و حواس پرتی بیرونی و محیطی؛ مانند:
☻ سردی و گرمی هوای کلاس درس
☻ نور شدید و نور ضعیف
☻ صداهای ناهنجار و گیج کننده
☻ روشن بودن رسانههای صوتی و تصویری و ...
3- گاهی برخی حوادث و اتّفاقات، فضای روانی فرد را دچار اختلال میکند؛ مانند:
☻ در برخی موارد، دانشآموز احساس میکند نیاز ندارد یک موضوع خاص را یاد بگیرد و همین، باعث عدم تمرکز او نسبت به آن موضوع میشود.
☻ کمبود محبّت و نشاط در خانواده
☻ احساس نا امنی
☻ توقّعات بیش از ظرفیّت کودک
☻ مقایسهی کودک و نوجوان با سایر همسالان خود
برخی راههای افزایش دقّت و تمرکز حواس در دانشآموزان
☻ تهیّه لیست و یادداشت کردن کارها و تکالیف مربوطه که توسّط معلّم ارائه میشود.
☻ خستگی زیاد موجب عدم تمرکز است؛ بنابراین کمی استراحت لازم است.
☻ از روانشناس و مشاور کمک بخواهید.
☻ زمانی که دانشآموز دقّت میکند، او را تشویق نمایید و پاداش دهید.
☻ معلّم باید جهت افزایش دقّت کودکان، از مطرح کردن مطالب تکراری خودداری نموده و موضوع را عوض کند و از روش دیگری کمک بگیرد.
☻ نحوهی نشستن دانشآموز در کلاس درس، بر تمرکز وی موثّر است؛ بنابراین مراقب باشید که دانشآموز در هنگام ارائهی درس و ... سرش را به حالت خوابیده روی میز نگذارد و صاف و درست بنشیند.
☻ اگر مطالب بهصورت شعر و یا ریتمیک باشد، موجب تقویت دقّت دانشآموزان میشود.
☻ نظم داشتن در امور تحصیلی، بر تمرکز حواس میافزاید. کودکانی که بینظم هستند، دقّت کمتری هم دارند.
☻ به دانشآموز کمدقّت، مسئولیّت داده و او را در کارهای گروهی شرکت دهید تا بدین وسیله، برخی مطالب را از دوستان خود فرا بگیرد.
☻ اعتماد به نفس دانش آموز را با تشویق کردن افزایش دهید.
☻ خواب و غذای کافی در افزایش تمرکز حواس، تأثیر فراوانی دارد؛ بنابراین دانشآموزانِ خوابآلود و یا گرسنه و حتّی تشنه، کمتر به درس توجّه میکنند.
☻ سعی کنید اضطراب و افسردگی دانشآموزان را از بین برده و روحیهی آنان را تقویت نمایید؛ زیرا استرس و افسردگی بر یادگیری، اثر منفی میگذارد.
☻ ورزش و بازی، موجب افزایش دقّت کودکان میشود.
☻ اگر مطالبی که تدریس میشوند، همراه با تصویر باشند، بر میزان یادگیری دانشآموزان تأثیر بیشتری خواهند داشت.
☻ معلّم باید در دانشآموزان، ایجاد انگیزه کند. زیرا نداشتن انگیزه، از علل بیدقّتی است.
☻ خنده باعث آرامش و نیز تمرکز حواس میشود و باعث میشود که دانشآموزان، سریعتر یاد بگیرند و بیشتر دقّت نمایند.
☻ نوشتن با قلم، طبیعیتر و بهتر از تایپ کردن است؛ بنابراین در تکالیفی که به دانشآموز داده میشود، این موضوع را حتماً رعایت کنید.
☻ تصوّرات منفی و خیالپردازیها، میزان دقّت کودکان و نوجوانان را کاهش میدهد.
☻ معلّم با طرح سؤالهای مختلف، بر قدرت تفکّر و افزایش دقّت دانشآموزان، نقش بسزایی خواهد داشت.
☻ از دانشآموزان بخواهید در هنگام خواندن مطالب، زیر آن خط بکشند و یا انگشت خود را زیر کلمات بگذارند و شمرده شمرده بخوانند.
☻ علاقه داشتن نسبت به یادگیری یک مطلب، سبب افزایش تمرکز میشود.
محیط و مساحت اشکال هندسی
کلا محیط یعنی دور تا دور یک چیز . یعنی اندازه ی اضلاعی که دور شکل را گرفتن را با هم جمع کنیم .
(محیط برابر است با مجموع اندازه ی اضلاع هر شکل)
حالا دور مربع 4تا ضلع است که باهم برابرند.با توجه به قاعده ی بالا باید این اضلاع را باهم جمع کنی ولی
چون باهم برابرند میتوانی یک ضلع را ضربدر 4 کنی .
یا در مستطیل و متوازی الاضلاع چون دو به دو اضلاع باهم برابرند میتوانی دوضلع متوالی
( طول – عرض ) را با هم جمع کرده و حاصل را ضربدر (2 )کنی.
ولی در مثلث و ذوزنقه که اضلاع ممکن است برابر نباشند باید اضلاع را باهم جمع کنی. در مثلث متساوی
الضلاع که هر سه ضلع برابرند می توان محیط را با فرمول اندازه ی یک ضلع ضربدر (3) بدست آورد.
اما حالا مساحت .. مساحت یعنی اندازه گیری سطح یک چیز که با فرمولهای زیر محاسبه می شود:
مستطیل= طول×عرض
مربع= یک ضلع× خودش
ذوزنقه= مجموع دوقاعده ضربدر ارتفاع تقسیم بر2
مثلث: قاعده×ارتفاع تقسیم بر 2
چگونه مجموع زوایای داخلی اشکال هندسی را بدست آوریم؟
با اندازه گیری مجموع زاویه های داخلی چندین مثلث با کمک نقاله متوجه می شویم که این اندازه در همه ی
مثلث ها برابر است .( 180 درجه)
با توجه به این قاعده می توان بدون استفاده از نقاله مجموع زاویه های داخلی هر شکل هندسی را بدست
آورد. در هر شکل کافی است که از یک راس آن را به مثلث تبدیل کنیم .( بهتر است که این کار نظام دار
انجام شود. از یک راس به تمام راس های مقابل وصل شود ) با انجام این کار روی چند ضلعی های مختلف
متوجه می شویم که در هر( n ) ضلعی ( n -2 ) مثلث وجود دارد . حال کافی است که تعداد مثلث ها را
در 180 ضرب کنیم تا مچموع زاویه های این چند ضلعی بدست آید .
مثال مجموع زاویه های 5 ضلعی : ابتدا تعداد مثلث ها در 5 ضلعی را بدست می آوریم . ( 3= 2- 5 )
سپس مجموع زاویه ها 540 = 180 × 3
فرمول محاسبه ی تعداد قطر ها در چند ضلعی ها :
ابتدا چند شکل ( 4 ضلعی ، 5 ضلعی ، 6 ضلعی ) را رسم کرده و قطر ها را در هر کدام از این شکل ها
رسم می کنیم با توجه به تعداد قطرها در این شکل ها قاعده ی محاسبه ی تعداد قطرها در چند ضلعی ها به
این صورت می باشد:
تعداد ضلع ها ضربدر ( تعداد ضلع ها منهای 3 ) تقسیم بر 2 .
مثال : تعداد قطرهای یک 7 ضلعی برابر 14
فرمول محاسبه ی تعداد پاره خط :
بعد از انجام چند فعالیت دست ورزی و شمارش تعداد پاره خط ها با توجه به تعداد نقطه ها این قاعده بدست
می آید.
تعداد نقطه ها منهای تعداد فاصله ی بین آن ها تقسیم بر 2.
( همیشه تعداد فاصله ی بین نقطه ها یکی کمتر از تعداد نقطه هاست )
مثال اگر روی یک خط ، 6 نقطه باشد تعداد پاره خط ها را بدست آورید .15
چگونه عزت نفس دانش آموزان را افزایش دهیم ؟
نگرش مثبت نسبت به تواناییهای خود و حس مفید و با ارزش بودن در کلاس درس و
در میان همکلاسیها نیاز درونی کلیه دانشآموزان در تمام مقاطع تحصیلی است
و این احساس میتواند یکی از عوامل مهم در موفقیت تحصیلی باشد.
این نیاز همان عزتنفس است که ارضاء آن منجر به افزایش انگیزه تحصیلی و سلامت روان میگردد. عزتنفس با رشد شخصیت دانشآموز مرتبط است و در شکلگیری شخصیت بزرگسالی او تاثیر بسزایی دارد، زیرا عزتنفس بالا در بزرگسالی در دوران کودکی و نوجوانی شکل میگیرد و ریشه عزت نفس پایین افراد را میتوان در دوران کودکی آنها جستجو کرد.
خانواد، محیط آموزشی، گروه همسالان و . . . نقش بسیار مهمی در این امر ایفا میکنند.
شایان ذکر است که نباید از تفاوتهای فردی غافل شد و توقع داشت همه افراد از عزتنفس یکسانی برخوردار باشند.
ویژگیهای دانشآموزانی که در دوران تحصیل خود از عزتنفس بالایی برخوردارند:
1- اهداف واقعبینانهای دردوران تحصیل برای خود در نظر میگیرند و در جهت رسیدن به آنها تلاش میکنند.
2- در انجام تکالیف و فعالیتهای مدرسه به دیگران متکی نیستند و سعی بر مستقل عمل کردن دارند.
3- در برابر انجام فعالیتهای محول شده در کلاس درس، بسیار مسئولیتپذیر هستند.
4- از دیگران در انجام کارهای خود راهنمایی میخواهند ولی در آخر تصمیم نهایی را خود میگیرند.
5- ناکامیها و شکستهای خود را میپذیرند و آنها را پلی در جهت رسیدن به موفقیتهای بعدی خود میدانند.
6- به موفقیتهایشان حتی کوچک افتخار میکنند.
7- از موفقیتها و شکستهای خود سخن میگویند و آنها را در اختیار دیگران میگذارند.
8- با همکلاسیهای خود ارتباط خوبی برقرار میکنند و در هنگام درگیری با آنها درصدد حل مشکل بر میآیند و با یکدیگر صحبت کرده و هیچ درگیری را بدون حل باقی نمیگذارند.
9- احساسها و عواطف خود را به راحتی بیان میکنند.
10- در انجام فعالیتهای کلاسی خود داوطلب هستند.
11- تمایل به انجام تمرینها و فعالیتهای چالشانگیز دارند.
12- در برخورد با مشکلات احساس ناتوانی و ناامیدی نمیکنند.
13- به راحتی مسائل و مشکلات خود را مطرح کرده و بهدنبال راهحل هستند.
14- سر کلاس درس سئوالات خود را بدون هیچگونه ترس و خجالتی میپرسند.
15- دید مثبتی نسبت به زندگی خود دارند و افکار منفی را از ذهن خود دور میکنند.
توجه به این موارد و تقویت آنها در دانشآموزان در رشد عزتنفس و شخصیت مثبت و سلامت روان دانشآموزان تاثیر بسزایی خواهد داشت و بدیهی است که این امر جزء در سایه توجه و نظارت والدین و مراکز آموزشی بالخصوص معلمین امکانپذیر نخواهد بود و آنها هستند که با فراهم آوردن شرایط مناسب و تربیت صحیح دانشآموزانی با عزتنفس بالا تحویل جامعه خواهند داد.
موارد زیر در این امر به والدین و مربیان آموزشی توصیه میشود:
1- دانشآموز را تشویق به برقراری ارتباط با همکلاسیهای خود کنید و شرایط مناسب برای این ارتباط را فراهم نمایید.
2- در حد تواناییها به او مسئولیت دهد.
3- در تصمیمگیریها از او نظر بخواهید.
4- در مورد مسائل مختلف به بحث و گفتگو بپردازید و نظر او را جویا شوید.
5- او را تشویق به بیان احساسها و عواطفش نمایید.
6- در محبت به او افراط نکنید.
7- همواره به او ابراز علاقه نمایید.
8- از وابستگی او به خود بپرهیزید و بهجای وابستگی از دور بر کارهایش نظارت داشته باشید.
9- در جمع او را مسخره نکنید و نقاط ضعف او را بیان نکنید.
10- در برابر کارهایی که برایش انجام میدهید، منت نگذارید.
11- جملاتی مثل (تو نمیتوانی، تو نمیفهمی، تو کودنی، . . . ) را به کار نبرید.
12- او را با القاب مناسب صدا بزنید.
13- در برابر ناکامیها و شکستها او را به صبر دعوت نمایید و به او بفهمانید که برای هر در بستهای یک کلیدی وجود دارد و هیچگاه هیچ دری بسته نمیماند. بنابراین هیچ مشکلی بدون حل باقی نخواهد ماند.
14- روحیه دینی و ایمان مذهبی او را تقویت کنید و به اعتقاداتش احترام بگذارید.
15- زمانی که از انجام کاری مطمئن است او را تشویق کرده و حمایت کنید و به انتخابهایش احترام بگذارید.
16- هیچگاه نظرات خود را تحمل نکنید.
17- در کلاس درس بخواهید فعال و داوطلب باشد و ابراز عقیده نماید. در هنگام ابراز عقیده او را به سکوت وادار نکنید. این امر باعث میشود هیچگاه در کلاس داوطلب نباشد.
18- به انتخاب دوستانش احترام بگذارید و در صورت تشخیص انتخاب نادرست غیر مستقیم او را راهنمایی نمایید.
19- موفقیتهای او را هر چند کوچک جشن بگیرید.
20- در نمایشگاهها و مراکز عمومی با هم شرکت کنید.
عزت نفس دانشآموز در روابط خانوادگی و حل مشکلات، تعامل اجتماعی، کنار آمدن با مشکلات بسیار موثر است و عکسالعمل دیگران نسبت به او مقایسه خود با دیگران را در این امر نمیتوان نادیده گرفت.
خانوادها و مربیانی که به دانشآموز اهمیت میدهند و موفقیتهای او را مد نظر دارند و رفتار صحیح را تقویت و پاداش میدهند و به امر مسئولیتدهی به فرزند خود توجه دارند، عاملینی موفق در امر رشد عزت نفس دانش آموز خود هستند.